Zakat, Syariah Dan Syafaatnya

Selama13 tahun hidup di Mekah sebelum hijrah, Nabi Muhamad telah 13 kali mengalami Ramadhan, yaitu dimulai dari Ramadhan tahun ke-41 kelahiran Nabi yang bertepatan bulan Agustus 610 M, hingga Ramadhan tahun ke-53 dari kelahirannya yang bertepatan dengan bulan April tahun 622 M. Namun selama waktu itu belum disyariatkan kewajiban mengeluarkan zakat fitrah bagi kaum muslimin, dan Iedul fitrinya juga belum ada/belum disyariatkan. Setelah Nabi hijrah ke Madinah, dan menetap selama 17 bulan di sana, maka turunlah ayat183-184 al-Baqarah pada bulan Sya"ban tahun ke-2 H, sebagai dasar disyariatkannya shaum bulan Ramadhan. Tak lama setelah itu, dalam bulan Ramadhan tahun itu pula mulai diwajibkan zakat kepada kaum muslimin, sebagaimana diterangkan oleh Ibnu Umar

=D8=B9=D9=8E=D9=86=D9=92=D8=A7=D8=A8=D9=92=D9=86=D9=90 =D8=B9=D9=8F=D9=85=D9=8E=D8=B1=D9=8E =D8=A3=D9=8E=D9=86=D9=91=D9=8E =D8=B1=D9=8E=D8=B3=D9=8F=D9=88=D9=84=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=87=D9=90 =D8=B5=D9=8E=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=89 =D8=A7=D9=84=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=87=D9=8F =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=8A=D9=92=D9=87=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=B3=D9=8E=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=85=D9=8E =D9=81=D9=8E=D8=B1=D9=8E=D8=B6=D9=8E=D8=B2=D9=8E=D9=83=D9=8E=D8=A7=D8=A9=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=92=D9=81=D9=90=D8=B7=D9=92=D8=B1=D9=90 =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=B1=D9=8E=D9=85=D9=8E=D8=B6=D9=8E=D8=A7=D9=86=D9=8E =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=89 =D8=A7=D9=84=D9=86=D9=91=D9=8E=D8=A7=D8=B3=D9=90 =D8=B5=D9=8E=D8=A7=D8=B9=D9=8B=D8=A7 =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=AA=D9=8E=D9=85=D9=92=D8=B1=D9=8D =D8=A3=D9=8E=D9=88=D9=92 =D8=B5=D9=8E=D8=A7=D8=B9=D9=8B=D8=A7=D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=B4=D9=8E=D8=B9=D9=90=D9=8A=D8=B1=D9=8D =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=89 =D9=83=D9=8F=D9=84=D9=91=D9=90 =D8=AD=D9=8F=D8=B1=D9=91=D9=8D =D8=A3=D9=8E=D9=88=D9=92 =D8=B9=D9=8E=D8=A8=D9=92=D8=AF=D9=8D =D8=B0=D9=8E=D9=83=D9=8E=D8=B1=D9=8D =D8=A3=D9=8E=D9=88=D9=92 =D8=A3=D9=8F=D9=86=D9=92=D8=AB=D9=8E=D9=89 =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92=D8=A7=D9=84=D9=92=D9=85=D9=8F=D8=B3=D9=92=D9=84=D9=90=D9=85=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=8E - =D8=B1=D9=88=D8=A7=D9=87 =D9=85=D8=B3=D9=84=D9=85 -



Dari Ibnu Umar, sesungguhnya Rasulullah saw. telah mewajibkan zakat fitrah pada bulan Ramadhan atas orang-orang sebesar 1 sha" kurma, atau 1 sha" gandum, wajib atas orang merdeka, hamba sahaya, laki-laki dan perempuan, dari kaum muslimin"H.r. Muslim

Zakat ini kemudian populer dengan sebutan zakat fitrah.

Pengertian Zakat
Zakat berasal dari kata zaka yang berarti suci, baik, berkah, tumbuh, atau berkembang.Menurut terminologi syariat (istilah), zakat adalah nama bagi sejumlah harta tertentu yang diwajibkan Allah swt. untuk dikeluarkan dan diberikan kepada yang berhak menerimanya dengan persyaratan tertentu pula. Firman Allah

=D8=AE=D9=8F=D8=B0=D9=92 =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=A3=D9=8E=D9=85=D9=92=D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=90=D9=87=D9=90=D9=85=D9=92=D8=B5=D9=8E=D8=AF=D9=8E=D9=82=D9=8E=D8=A9=D9=8B =D8=AA=D9=8F=D8=B7=D9=8E=D9=87=D9=91=D9=90=D8=B1=D9=8F=D9=87=D9=8F=D9=85=D9=92 =D9=88=D9=8E=D8=AA=D9=8F=D8=B2=D9=8E=D9=83=D9=91=D9=90=D9=8A=D9=87=D9=90=D9=85=D9=92 =D8=A8=D9=90=D9=87=D9=8E=D8=A7 =D9=88=D9=8E=D8=B5=D9=8E=D9=84=D9=91=D9=90 =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=8A=D9=92=D9=87=D9=90=D9=85=D9=92 =D8=A5=D9=90=D9=86=D9=91=D9=8E =D8=B5=D9=8E=D9=84=D9=8E=D8=A7=D8=AA=D9=8E=D9=83=D9=8E=D8=B3=D9=8E=D9=83=D9=8E=D9=86=D9=8C =D9=84=D9=8E=D9=87=D9=8F=D9=85=D9=92 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=87=D9=8F =D8=B3=D9=8E=D9=85=D9=90=D9=8A=D8=B9=D9=8C =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=90=D9=8A=D9=85=D9=8C


Ambillah zakat dari sebagian harta mereka, dengan zakat itu kamu membersihkan dan mensucikan mereka dan mendoalah untuk mereka. Sesungguhnya doa kamu itu(menjadi) ketenteraman jiwa bagi mereka. Dan Allah Maha Mendengar lagi Maha Mengetahui. Q.s. At-Taubah:103

Maksud zakat membersihkan itu adalah membersihkan mereka dari kekikiran dan cinta yang berlebih-lebihan kepada harta benda. Sedangkan maksud zakat menyucikan itu adalah menyuburkan sifat-sifat kebaikan dalam hati mereka dan mengembangkan harta benda mereka.

Pengertian Fitrah
Dalam Alquran kata fitrah dalam berbagai bentuknya disebut sebanyak 28 kali, 14 di antaranya berhubungan dengan bumi dan langit. Sisanya berhubungan dengan penciptaan manusia, baik dari sisi pengakuan bahwa penciptanya adalah Allah, maupun dari segi uraian tentang fitrah manusia.Sehubungan dengan itu Allah berfirman pada surat Ar rum ayat 30:

=D9=81=D9=8E=D8=A3=D9=8E=D9=82=D9=90=D9=85=D9=92 =D9=88=D9=8E=D8=AC=D9=92=D9=87=D9=8E=D9=83=D9=8E =D9=84=D9=90=D9=84=D8=AF=D9=91=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=90=D8=AD=D9=8E=D9=86=D9=90=D9=8A=D9=81=D9=8B=D8=A7 =D9=81=D9=90=D8=B7=D9=92=D8=B1=D9=8E=D8=A9=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=87=D9=90 =D8=A7=D9=84=D9=91=D9=8E=D8=AA=D9=90=D9=8A =D9=81=D9=8E=D8=B7=D9=8E=D8=B1=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=86=D9=91=D9=8E=D8=A7=D8=B3=D9=8E =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=8A=D9=92=D9=87=D9=8E=D8=A7 =D9=84=D9=8E=D8=A7 =D8=AA=D9=8E=D8=A8=D9=92=D8=AF=D9=90=D9=8A=D9=84=D9=8E=D9=84=D9=90=D8=AE=D9=8E=D9=84=D9=92=D9=82=D9=90 =D8=A7=D9=84=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=87=D9=90 =D8=B0=D9=8E=D9=84=D9=90=D9=83=D9=8E =D8=A7=D9=84=D8=AF=D9=91=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=8F =D8=A7=D9=84=D9=92=D9=82=D9=8E=D9=8A=D9=91=D9=90=D9=85=D9=8F =D9=88=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=83=D9=90=D9=86=D9=91=D9=8E =D8=A3=D9=8E=D9=83=D9=92=D8=AB=D9=8E=D8=B1=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=86=D9=91=D9=8E=D8=A7=D8=B3=D9=90 =D9=84=D9=8E=D8=A7=D9=8A=D9=8E=D8=B9=D9=92=D9=84=D9=8E=D9=85=D9=8F=D9=88=D9=86=D9=8E


"Maka hadapkanlah dirimu dengan lurus kepada agama itu, yakni fitrah Allah yang telah menciptakan manusia atas fitrah itu.Tidak ada perubahan pada fitrah Allah. Itulah agama yang lurus, tetapi kebanyakan manusia tidak mengetahuinya."

Pada ayat lain diterangkan kronologis peristiwanya:

=D9=88=D9=8E=D8=A5=D9=90=D8=B0=D9=92=D8=A3=D9=8E=D8=AE=D9=8E=D8=B0=D9=8E =D8=B1=D9=8E=D8=A8=D9=91=D9=8F=D9=83=D9=8E =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=A8=D9=8E=D9=86=D9=90=D9=8A =D8=A2=D8=AF=D9=8E=D9=85=D9=8E =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=B8=D9=8F=D9=87=D9=8F=D9=88=D8=B1=D9=90=D9=87=D9=90=D9=85=D9=92 =D8=B0=D9=8F=D8=B1=D9=91=D9=90=D9=8A=D9=91=D9=8E=D8=AA=D9=8E=D9=87=D9=8F=D9=85=D9=92 =D9=88=D9=8E=D8=A3=D9=8E=D8=B4=D9=92=D9=87=D9=8E=D8=AF=D9=8E=D9=87=D9=8F=D9=85=D9=92 =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=89=D8=A3=D9=8E=D9=86=D9=92=D9=81=D9=8F=D8=B3=D9=90=D9=87=D9=90=D9=85=D9=92 =D8=A3=D9=8E=D9=84=D9=8E=D8=B3=D9=92=D8=AA=D9=8F =D8=A8=D9=90=D8=B1=D9=8E=D8=A8=D9=91=D9=90=D9=83=D9=8F=D9=85=D9=92 =D9=82=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=8F=D9=88=D8=A7 =D8=A8=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=89 =D8=B4=D9=8E=D9=87=D9=90=D8=AF=D9=92=D9=86=D9=8E=D8=A7 =D8=A3=D9=8E=D9=86=D9=92 =D8=AA=D9=8E=D9=82=D9=8F=D9=88=D9=84=D9=8F=D9=88=D8=A7 =D9=8A=D9=8E=D9=88=D9=92=D9=85=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D9=82=D9=90=D9=8A=D9=8E=D8=A7=D9=85=D9=8E=D8=A9=D9=90 =D8=A5=D9=90=D9=86=D9=91=D9=8E=D8=A7 =D9=83=D9=8F=D9=86=D9=91=D9=8E=D8=A7 =D8=B9=D9=8E=D9=86=D9=92 =D9=87=D9=8E=D8=B0=D9=8E=D8=A7 =D8=BA=D9=8E=D8=A7=D9=81=D9=90=D9=84=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=8E


dan (ingatlah), ketika Tuhanmu mengeluarkan keturunan anak-anak Adam dari sulbi mereka dan Allah mengambil kesaksian terhadap jiwa mereka (seraya berfirman): "Bukankah aku ini Tuhanmu?" mereka menjawab: "Betul (Engkau Tuban kami), Kami menjadi saksi". (kami lakukan yang demikian itu) agar di hari kiamat kamu tidak mengatakan: "Sesungguhnya Kami (Bani Adam) adalah orang-orang yang lengah terhadap ini (keesaan Tuhan)" Q.s. Al-A"raf:172

Peristiwa ini memberikan gambaran bahwa sejak diciptakan manusia itu telah membawa potensi beragama yang lurus, yaitu bertauhid (mengesakan Allah). Keadaan inilah yang disebut al-fitrah. Sehubungan dengan itu Nabi saw. bersabda:

=D9=83=D9=8F=D9=84=D9=91=D9=8F =D9=85=D9=8E=D9=88=D9=92=D9=84=D9=8F=D9=88=D9=92=D8=AF=D9=8D =D9=8A=D9=8F=D9=88=D9=92=D9=84=D9=8E=D8=AF=D9=8F =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=89=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=92=D9=81=D9=90=D8=B7=D9=92=D8=B1=D9=8E=D8=A9=D9=90 =D9=81=D9=8E=D8=A3=D9=8E=D8=A8=D9=8E=D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=87=D9=8F=D9=8A=D9=8F=D9=87=D9=8E=D9=88=D9=91=D9=90=D8=AF=D9=8E=D8=A7=D9=86=D9=90=D9=87=D9=90 =D8=A3=D9=8E=D9=88=D9=92 =D9=8A=D9=8F=D9=86=D9=8E=D8=B5=D9=91=D9=90=D8=B1=D9=8E=D8=A7=D9=86=D9=90=D9=87=D9=90 =D8=A3=D9=8E=D9=88=D9=92 =D9=8A=D9=8F=D9=85=D9=8E=D8=AC=D9=91=D9=90=D8=B3=D9=8E=D8=A7=D9=86=D9=90=D9=87=D9=90 - =D8=B1=D9=88=D8=A7=D9=87 =D8=A7=D9=84=D8=A8=D8=AE=D8=A7=D8=B1=D9=8A -


Setiap manusia dilahirkan atas fitrahnya, maka kedua orang tuanya yang menjadikan dia Yahudi, Nashrani, atau Majusi. H.R. Al-Bukhari.

Selain menyebut istilah, Nabi pun menetapkan beberapa aturan zakat yang amat penting diperhatikan oleh kaum muslimin, sebagai berikut:

Pertama, muzakki Zakat Fitrah/yang terkena kewajiban
Zakat fitrah wajib dikeluarkan oleh setiap orang muslim. Bagi mereka yang berada dibawah tanggungan orang lain, maka zakatnya menjadi kewajiban penanggungnya, baik ia seorang pembantu rumah tangga, seorang dewasa, ataupun seorang kanak-kanak,bahkan bayi yang telah bernyawa, yang masih didalam rahim, semuanya wajib mengeluarkan zakat fitrahnya, baik dari hartanya sendiri, ataupun oleh penanggung yang bertanggung jawab atasnya.

Didalam hadis yang diriwayatkan oleh Al-Bukhari diterangkan

=D9=82=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=8E =D8=A7=D8=A8=D9=92=D9=86=D9=8F =D8=B9=D9=8F=D9=85=D9=8E=D8=B1=D9=8E : =D9=81=D9=8E=D8=B1=D9=8E=D8=B6=D9=8E =D8=B1=D9=8E=D8=B3=D9=8F=D9=88=D9=92=D9=84=D9=8F =D8=A7=D9=84=D9=84=D9=87=D9=90=D8=B5=D9=8E=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=89 =D8=A7=D9=84=D9=84=D9=87 =D9=8F =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=8A=D9=92=D9=87=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=B3=D9=8E=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=85=D9=8E =D8=B2=D9=8E=D9=83=D9=8E=D8=A7=D8=A9=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=92=D9=81=D9=90=D8=B7=D9=92=D8=B1=D9=90 =D8=B5=D9=8E=D8=A7=D8=B9=D9=8B=D8=A7 =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=AA=D9=8E=D9=85=D9=92=D8=B1=D9=8D =D8=A7=D9=8E=D9=88=D9=92=D8=B5=D9=8E=D8=A7=D8=B9=D9=8B=D8=A7 =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=B4=D9=8E=D8=B9=D9=90=D9=8A=D9=92=D8=B1=D9=8D =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=89 =D8=A7=D9=92=D9=84=D8=B9=D9=8E=D8=A8=D9=92=D8=AF=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D8=AD=D9=8F=D8=B1=D9=91=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D8=B0=D9=91=D9=8E=D9=83=D9=8E=D8=B1=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D8=A3=D9=8F=D9=86=D9=92=D8=AB=D9=8E=D9=89=D9=92=D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D8=B5=D9=91=D9=8E=D8=BA=D9=90=D9=8A=D9=92=D8=B1=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D9=83=D9=8E=D8=A8=D9=90=D9=8A=D9=92=D8=B1=D9=90 =D9=85=D9=90=D9=86=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=92=D9=85=D9=8F=D8=B3=D9=92=D9=84=D9=90=D9=85=D9=90=D9=8A=D9=92=D9=86=D9=8E =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=8E=D9=85=D9=8E=D8=B1=D9=8E =D8=A7=D9=8E=D9=86=D9=92 =D8=AA=D9=8F=D8=A4=D9=8E=D8=AF=D9=91=D9=8E=D9=8A =D9=82=D9=8E=D8=A8=D9=92=D9=84=D9=8E=D8=AE=D9=8F=D8=B1=D9=8F=D9=88=D9=92=D8=AC=D9=90 =D8=A7=D9=84=D9=86=D9=91=D9=8E=D8=A7=D8=B3=D9=90 =D8=A7=D9=90=D9=84=D9=8E=D9=89 =D8=A7=D9=84=D8=B5=D9=91=D9=8E=D9=84=D8=A7=D9=8E=D8=A9=D9=90- =D8=B1=D9=88=D8=A7=D9=87 =D8=A7=D9=84=D8=A8=D8=AE=D8=A7=D8=B1=D9=8A -


Ibnu Umar mengatakan,"Rasulullah saw. mewajibkan zakat fitrah satu sha" dari kurma, atau satu sha dari syair (gandum) atas hamba sahaya, orang yang merdeka, laki-lakiperempuan, anak kecil dan dewasa dari kalangan muslimin. Dan beliaumemerintahkan untuk ditunaikan sebelum orang-orang keluar melaksanakan shalat ied. H.R. Al-Bukhari

Dengan kata-kata shagir (anakkecil) itu sudah tercakup didalamnya bayi yang masih berada didalam kandungan ibunya apabila usia kandungan itu telah mencapai umur 120 hari atau empat bulan.Sehubungan dengan itu Usman bin Afan membayar zakat fitrah bagi anak kecil,orang dewasa dan bayi dalam kandungan sebagaimana diriwayatkan Ibnu Abu Syaibah

=D8=A3=D9=8E=D9=86=D9=91=D9=8E =D8=B9=D9=8F=D8=AB=D9=92=D9=85=D9=8E=D8=A7=D9=86=D9=8E =D9=83=D9=8E=D8=A7=D9=86=D9=8E =D9=8A=D9=8F=D8=B9=D9=92=D8=B7=D9=90=D9=8A=D9=92 =D8=B5=D9=8E=D8=AF=D9=8E=D9=82=D9=8E=D8=A9=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=92=D9=81=D9=90=D8=B7=D9=92=D8=B1=D9=90 =D8=B9=D9=8E=D9=86=D9=90 =D8=A7=D9=84=D9=92=D8=AD=D9=8E=D8=A8=D9=92=D9=84=D9=90


Sesungguhnya Usman bin Afan memberikan zakat fitrah dari bayi yang dikandung. Mushannaf Ibnu Abu Syaibah, II:432

Demikian pula diterangkan oleh Abu Qilabah

=D8=B9=D9=8E=D9=86=D9=92=D8=A3=D9=8E=D8=A8=D9=90=D9=8A=D9=92 =D9=82=D9=90=D9=84=D8=A7=D9=8E=D8=A8=D9=8E=D8=A9=D9=8E =D9=82=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=8E =D9=83=D9=8E=D8=A7=D9=86=D9=8E =D9=8A=D9=8F=D8=B9=D9=92=D8=AC=D9=90=D8=A8=D9=8F=D9=87=D9=8F=D9=85=D9=92 =D8=A3=D9=8E=D9=86=D9=92 =D9=8A=D9=8F=D8=B9=D9=92=D8=B7=D9=8F=D9=88=D9=92=D8=A7 =D8=B2=D9=8E=D9=83=D9=8E=D8=A7=D8=A9=D9=8E =D8=A7=D9=84=D9=92=D9=81=D9=90=D8=B7=D9=92=D8=B1=D9=90 =D8=B9=D9=8E=D9=86=D9=90=D8=A7=D9=84=D8=B5=D9=91=D9=8E=D8=BA=D9=90=D9=8A=D9=92=D8=B1=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D9=83=D9=8E=D8=A8=D9=90=D9=8A=D9=92=D8=B1=D9=90 =D8=AD=D9=8E=D8=AA=D9=91=D9=8E=D9=89 =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=89 =D8=A7=D9=84=D9=92=D8=AD=D9=8E=D8=A8=D9=92=D9=84=D9=90 =D9=81=D9=90=D9=8A =D8=A8=D9=8E=D8=B7=D9=92=D9=86=D9=90 =D8=A3=D9=8F=D9=85=D9=91=D9=90=D9=87=D9=90


Dari Abu Qilabah, ia berkata, "Adalah menjadi perhatian mereka (para sahabat) untuk mengeluarkan/memberikan zakat fitrah dari anak kecil, dewasa, bahkan yang masih dalam kandungan. H.r.Abdurrazaq, al-Mushannaf, III:319

Kedua, Mustahiq/Masharif(Sasaran) Zakat

Menurut Alquran, sasaran zakat atau yang lebih populer dengan sebutan mustahik (yang berhak menerima zakat) ada 8 ashnaf (golongan). Firman Allah:

=D8=A5=D9=90=D9=86=D9=91=D9=8E=D9=85=D9=8E=D8=A7 =D8=A7=D9=84=D8=B5=D9=91=D9=8E=D8=AF=D9=8E=D9=82=D9=8E=D8=A7=D8=AA=D9=8F=D9=84=D9=90=D9=84=D9=92=D9=81=D9=8F=D9=82=D9=8E=D8=B1=D9=8E=D8=A7=D8=A1=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D9=85=D9=8E=D8=B3=D9=8E=D8=A7=D9=83=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D8=B9=D9=8E=D8=A7=D9=85=D9=90=D9=84=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=8E =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=8A=D9=92=D9=87=D9=8E=D8=A7 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D9=85=D9=8F=D8=A4=D9=8E=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=81=D9=8E=D8=A9=D9=90=D9=82=D9=8F=D9=84=D9=8F=D9=88=D8=A8=D9=8F=D9=87=D9=8F=D9=85=D9=92 =D9=88=D9=8E=D9=81=D9=90=D9=8A =D8=A7=D9=84=D8=B1=D9=91=D9=90=D9=82=D9=8E=D8=A7=D8=A8=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D8=BA=D9=8E=D8=A7=D8=B1=D9=90=D9=85=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=8E =D9=88=D9=8E=D9=81=D9=90=D9=8A =D8=B3=D9=8E=D8=A8=D9=90=D9=8A=D9=84=D9=90 =D8=A7=D9=84=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=87=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=90=D8=A8=D9=92=D9=86=D9=90=D8=A7=D9=84=D8=B3=D9=91=D9=8E=D8=A8=D9=90=D9=8A=D9=84=D9=90 =D9=81=D9=8E=D8=B1=D9=90=D9=8A=D8=B6=D9=8E=D8=A9=D9=8B =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=A7=D9=84=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=87=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=87=D9=8F =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=90=D9=8A=D9=85=D9=8C =D8=AD=D9=8E=D9=83=D9=90=D9=8A=D9=85=D9=8C

Sesungguhnya zakat-zakat itu, hanyalah untuk orang-orang fakir, orang-orang miskin,pengurus-pengurus zakat, para mu"allaf yang dibujuk hatinya, untuk(memerdekakan) budak, orang-orang yang berhutang, untuk jalan Allah dan untuk mereka yang sedang dalam perjalanan, sebagai suatu ketetapan yang diwajibkan Allah, dan Allah Maha Mengetahui lagi Maha Bijaksana. Q.s. At-Taubah:60

Bila ayat di atas kita perhatikan secara seksama, setidaknya ada dua hal yang perlu digaris bawahi; Pertama,kriteria ashnaf itu sendiri. Kedua, ushlub (gaya bahasa) Alqurandalam mengungkap sasaran zakat.

A. Kriteria Ashnaf
1. Fuqara(Fakir)
Orang yangtidak mempunyai harta dan tenaga untuk memenuhi kebutuhan hidupannya (primer).

2. Masakin (Miskin)
Orang yangmempunyai harta dan tenaga, tapi tidak mencukupi keperluan hidupnya (primer).

3. Amilin
Orang yangbertugas untuk mengumpulkan dan membagikan zakat.

4. Mu"allaf
a.Orang kafir yang ada harapan masuk Islam
b.Orang yang baru masuk Islam yang imannya masih lemah

5. Riqab
Orang yangmemerdekakan hamba sahaya.

6. Gharimin
Orang yangberhutang karena untuk kepentingan yang bukan ma"siatan dan tidak sanggupmembayarnya.

7. Sabilillah
Orang yangbersungguh-sungguh dalam menegakkan ajaran Islam (memelihara berlakunyakebenaran, kebaikan, dan keutamaan akhlak)

8. Ibnu Sabil
Orang yangkehabisan bekal di tengah perjalanan, walaupun ia orang kaya di negerinya.

B. Ushlub (Gaya Bahasa)Alquran
Dalam mengungkap sasaran zakat di atas Alquran menggunakan ushlub (gaya bahasa) sastra yang tinggi nilainya, yaitu pada ayat di atas terdapat dua huruf yang masing-masing mengiringi empat ashnaf pertama dan empat ashnaf kedua, yakni laam/li dan fie.Huruf laam mengiringi kata

=D9=84=D9=90=D9=84=D9=92=D9=81=D9=8F=D9=82=D9=8E=D8=B1=D9=8E=D8=A7=D8=A1=D9=90=D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D9=85=D9=8E=D8=B3=D9=8E=D8=A7=D9=83=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D8=B9=D9=8E=D8=A7=D9=85=D9=90=D9=84=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=8E =D8=B9=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=8A=D9=92=D9=87=D9=8E=D8=A7 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D9=85=D9=8F=D8=A4=D9=8E=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=81=D9=8E=D8=A9=D9=90 =D9=82=D9=8F=D9=84=D9=8F=D9=88=D8=A8=D9=8F=D9=87=D9=8F=D9=85=D9=92

al-fuqara, al-masakin, al-"amilin, dan al-muallaf qulubuhum (empat ashnaf pertama).Sedangkan huruf fie mengiringi kata

=D9=88=D9=8E=D9=81=D9=90=D9=8A =D8=A7=D9=84=D8=B1=D9=91=D9=90=D9=82=D9=8E=D8=A7=D8=A8=D9=90=D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D8=BA=D9=8E=D8=A7=D8=B1=D9=90=D9=85=D9=90=D9=8A=D9=86=D9=8E =D9=88=D9=8E=D9=81=D9=90=D9=8A =D8=B3=D9=8E=D8=A8=D9=90=D9=8A=D9=84=D9=90 =D8=A7=D9=84=D9=84=D9=91=D9=8E=D9=87=D9=90 =D9=88=D9=8E=D8=A7=D9=90=D8=A8=D9=92=D9=86=D9=90 =D8=A7=D9=84=D8=B3=D9=91=D9=8E=D8=A8=D9=90=D9=8A=D9=84=D9=90

ar-riqab,al-gharimin, sabilillah, dan ibnus sabil (empat ashnaf kedua).

Penempatan kedua huruf tersebut tentunya bukan suatu kebetulan, tetapi pasti mengandung nuktah (rahasia halus) yang harus dikaji secara mendalam. Dan menurut hemat kami, penempatan kedua huruf tersebut mengandung arti bahwa empat ashnaf yang pertama adalah para pemilik dari zakat tersebut, dalam arti mereka berhak mendapatbagian untuk dirinya sendiri.

Sementara empat ashnaf yang kedua mereka berhak menerima zakat untuk kemaslahatan yang berkaitan erat dengan "acara" mereka. Seperti al-gharimun (orang yang berhutang),mereka mendapat bagian dari zakat bukan untuk dimiliki secara pribadi, tetapi untuk diserahkan kepada orang yang menghutangkannya, sehingga mereka terbebas dari hutang itu. Demikian pula dengan fie sabilillah, mereka mendapat bagiandari zakat bukan semata-mata kepentingan pribadinya melainkan tugas dan tanggung jawab dalam mengemban amanah Islam, yaitu untuk memelihara berlakunya kebenaran (al-haq), kebaikan, dan kesempurnaan akhlak. Dengan perkataan lain,untuk menegakkan agama Islam.

Berdasarkan uraian di atas makadapat diambil kesimpulan bahwa secara garis besar sasaran zakat itu ada dua bagian:

Bagian pertama ialah ashnaf yang terdiri dari mereka yang boleh menerima zakat untuk dirinya sendiri, yaitu al-fuqara,al-masakin, al-amilin, dan al-muallaf qulubuhum. Sedangkan bagian keduaialah ashnaf yang terdiri dari orang-orang yang berhak menerima zakat bukan semata-mata kepentingan pribadi melainkan untuk kemaslahatan "acara" mereka,yaitu ar-riqab, al-gharimin, sabilillah, dan ibnus sabil.

Lebih jauh Imam az Zamakhsyari berpandangan bahwa perpindahan dari "li" pada empat ashnaf pertama kepada "fie" pada empat ashnaf kedua mengandung rahasia,yaitu untuk memberitahukan bahwa empat golongan kedua ini lebih layak untuk diprioritaskan daripada empat golongan pertama, sebab "fie" merupakan wadah untuk menampung, yang dengan itu Allah mengingatkan bahwa mereka lebih berhak atasnya dan menjadikannya sebagai tempat harapan untuk mewujudkan kemaslahatan kaum muslimin secara umum.

Masalah sasaran zakat telah selesai kita bahas. Masih ada masalah yang mesti kita kaji, yaitu wajibkah amil mendistribusikan zakat atau muzakki(wajib zakat) menyerahkan zakat kepada semua ashnaf yang delapan, dan menyamaratakan prosentase zakat yang dibagikan di antara mereka?

Hemat kami, semua harta zakat boleh diberikan kepada sebagian sasaran tertentu saja untuk mewujudkan kemaslahatan yang sesuai dengan syara. Disamping itu tidak ada kewajiban untuk menyamaratakan pemberian tersebut kepada individu yang diberinya, tapi boleh melebihkan prosentase bagian yang satu dengan yang lainya sesuai dengan kebutuhan, karena kebutuhan itu berbeda antara yang satu dan yang lainya.Adapun landasan syariatnya adalah sebagai berikut :

1. Dari Hudzaifah, ia berkata, "Apabila engkau memberikan zakat pada satu sasaran saja, maka halitu cukup bagimu." (Tafsir Ath-Thabari VI : 404).

2. Ibnu Abas berkata, "Apabila engkau memberikanzakat pada satu sasaran dari sasaran zakat, maka hal itu cukup bagimu.sedangkan Firman Allah : "Sesungguhnya zakat-zakat itu hanyalah untuk parafakir......", maksudnya agar zakat itu jangan diberikan kepada yang selain sasaran tersebut."

3. Pendapat di atas juga menjadi pegangan Umar bin Khatab, Sa"id bin jabir, "Atha, Abul "Aliyyah, dan Ibrahim an-Nakha"i (TafsirAth-Thabrani, Ibid.,)

4. Abu Tsaur berkata, "menurut pendapat kami, permasalahan pembagian zakat, tidaklah ada, kecuali berdasarkan ijtihad penguasa, maka mana diantara sasaran itu yang menurut penguasa lebih banyak jumlahnya dan lebih membutuhkan, itulah yang harus diutamakan. Danmudah-mudahan dari tahun ke tahun zakat itu berpindah dari satu sasaran kepada sasaran lain. Sasaran yang lebih membutuhkan dan lebih banyak jumlahnya,senantiasa harus didahulukan dimanapun mereka berada." (Fiqh al-Zakah, Dr.Yusuf Al-Qardhawi, hal. 667).

5. kebolehan memberikan zakat pada seorang mustahiq dari satu sasaran tidak ada bantahan dan tidak pula termasuk syubhat. Adapun kalimat tu"matan lil masakin yang berkaitan dengan zakat fitrah, atau turadduna ila fuqaraihim yang berkaitan dengan zakat mal, sebagaimana yang diungkapkan oleh hadis Rasul, makahal itu bukanlah takhshish (pengkhususan), melainkan tanshish(penekanan/prioritas) yang bersifat kondisional.

6. Adapun tentang prosentase Ibnu Qudamah menjelaskan:=D9=88=D9=8E=D8=A5=D9=90=D9=86=D9=92 =D8=A7=D8=AC=D9=92=D8=AA=D9=8E=D9=85=D9=8E=D8=B9=D9=8E =D9=81=D9=90=D9=8A =D9=88=D9=8E=D8=A7=D8=AD=D9=90=D8=AF=D9=8D =D8=A3=D9=8E=D8=B3=D9=92=D8=A8=D9=8E=D8=A7=D8=A8=D9=8C =D8=AA=D9=8E=D9=82=D9=92=D8=AA=D9=8E=D8=B6=D9=90=D9=8A=D8=A7=D9=84=D9=92=D8=A3=D9=8E=D8=AE=D9=92=D8=B0=D9=8E =D8=A8=D9=90=D9=87=D9=8E=D8=A7 =D8=8C =D8=AC=D9=8E=D8=A7=D8=B2=D9=8E =D8=A3=D9=8E=D9=86=D9=92 =D9=8A=D9=8F=D8=B9=D9=92=D8=B7=D9=8E=D9=89 =D8=A8=D9=90=D9=87=D9=8E=D8=A7 =D8=8C =D9=81=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=92=D8=B9=D9=8E=D8=A7=D9=85=D9=90=D9=84=D9=8F =D8=A7=D9=84=D9=92=D9=81=D9=8E=D9=82=D9=90=D9=8A=D8=B1=D9=8F =D9=84=D9=8E=D9=87=D9=8F =D8=A3=D9=8E=D9=86=D9=92 =D9=8A=D9=8E=D8=A3=D9=92=D8=AE=D9=8F=D8=B0=D9=8E=D8=B9=D9=90=D9=85=D9=8E=D8=A7=D9=84=D9=8E=D8=AA=D9=8E=D9=87=D9=8F =D8=8C =D9=81=D9=8E=D8=A5=D9=90=D9=86=D9=92 =D9=84=D9=8E=D9=85=D9=92 =D8=AA=D9=8F=D8=BA=D9=92=D9=86=D9=90=D9=87=D9=90 =D9=81=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=87=D9=8F =D8=A3=D9=8E=D9=86=D9=92 =D9=8A=D9=8E=D8=A3=D9=92=D8=AE=D9=8F=D8=B0=D9=8E =D9=85=D9=8E=D8=A7 =D9=8A=D9=8E=D8=AA=D9=90=D9=85=D9=91=D9=8F =D8=A8=D9=90=D9=87=D9=90 =D8=BA=D9=90=D9=86=D9=8E=D8=A7=D9=87=D9=8F=D8=8C =D9=81=D9=8E=D8=A5=D9=90=D9=86=D9=92 =D9=83=D9=8E=D8=A7=D9=86=D9=8E =D8=BA=D9=8E=D8=A7=D8=B2=D9=90=D9=8A=D9=8B=D8=A7 =D9=81=D9=8E=D9=84=D9=8E=D9=87=D9=8F =D8=A3=D9=8E=D8=AE=D9=92=D8=B0=D9=8F =D9=85=D9=8E=D8=A7 =D9=8A=D9=8E=D9=83=D9=92=D9=81=D9=90=D9=8A=D9=87 =D9=84=D9=90=D8=BA=D9=8E=D8=B2=D9=92=D9=88=D9=90=D9=87=D9=90 =D8=8C =D9=88=D9=8E=D8=A5=D9=90=D9=86=D9=92 =D9=83=D9=8E=D8=A7=D9=86=D9=8E =D8=BA=D9=8E=D8=A7=D8=B1=D9=90=D9=85=D9=8B=D8=A7=D8=A3=D9=8E=D8=AE=D9=8E=D8=B0=D9=8E =D9=85=D9=8E=D8=A7 =D9=8A=D9=8E=D9=82=D9=92=D8=B6=D9=90=D9=8A =D8=A8=D9=90=D9=87=D9=90 =D8=BA=D9=8F=D8=B1=D9=92=D9=85=D9=8E=D9=87=D9=8F =D8=9B =D9=84=D9=90=D8=A3=D9=8E=D9=86=D9=91=D9=8E =D9=83=D9=8F=D9=84=D9=91=D9=8E =D9=88=D9=8E=D8=A7=D8=AD=D9=90=D8=AF=D9=8D =D9=85=D9=90=D9=86=D9=92 =D9=87=D9=8E=D8=B0=D9=90=D9=87=D9=90 =D8=A7=D9=84=D9=92=D8=A3=D9=8E=D8=B3=D9=92=D8=A8=D9=8E=D8=A7=D8=A8=D9=90=D9=8A=D9=8E=D8=AB=D9=92=D8=A8=D9=8F=D8=AA=D9=8F =D8=AD=D9=8F=D9=83=D9=92=D9=85=D9=8F=D9=87=D9=8F =D8=A8=D9=90=D8=A7=D9=86=D9=92=D9=81=D9=90=D8=B1=D9=8E=D8=A7=D8=AF=D9=90=D9=87=D9=90 =D8=8C =D9=81=D9=8E=D9=88=D9=8F=D8=AC=D9=8F=D9=88=D8=AF=D9=90 =D8=BA=D9=8E=D9=8A=D9=92=D8=B1=D9=90=D9=87=D9=90 =D9=84=D9=8E=D8=A7 =D9=8A=D9=8E=D9=85=D9=92=D9=86=D9=8E=D8=B9=D9=8F =D8=AB=D9=8F=D8=A8=D9=8F=D9=88=D8=AA=D9=8E =D8=AD=D9=8F=D9=83=D9=92=D9=85=D9=90=D9=87=D9=90


Dan jika pada salah satu terkumpul beberapa sebab yang menghendaki (melegitimasi) pengambilan zakat berdasarkan sebab itu, maka ia boleh diberi berdasarkan sebab itu. Misalkan amil yang faqir, ia punya hak mengambil bagian zakatnya. Jika tidak dapat menutupi kefakirannya, ia berhak mengambil pula untuk dapat memenuhi keperluannya itu (sebagai hak faqir). Maka jika dia sebagai prajurit (fi

ess7p338j8orso-9tyc:v7cs9nc83/0w/30b3do4os2v6ouloe2ior2v6okoosr6o9es8y